Apologeet.nl
Ketterijen overal om ons heen – Arianisme
Deel 2 – Arianisme
➜ ➜ ➜ PS. Wie is de fout opgevallen aan het einde van de video? Nee, het was geen verspreking. Het zat ècht in mijn hoofd… Maar wat??
Een christen gelooft dat redding niet door werken of door een ander geschapen wezen kan komen. Wij geloven, als het goed is dat we alleen gered kunnen worden door een perfect offer. Per definitie kan geen enkel geschapen wezen perfect zijn zoals God De Schepper. Waarom niet? Omdat de hele schepping ‘zucht en als in barensnood is.’
Romeinen 8:22
Want wij weten, dat het ganse schepsel tezamen zucht, en tezamen als in barensnood is tot nu toe.
Hoe zou Jezus dan het perfecte offer zijn als Hij slechts een geschapen wezen was? Hij kon niet zomaar geschapen zijn, hij moest God zèlf zijn. In onze geloofsbelijdenis zeggen we dan ook dat Jezus eeuwig is en niet geschapen. Orthodoxie stelt dat Jezus zowel mens als God is, ongeschapen en volmaakt.
Arianisten hadden echter grote problemen met deze geloofsbelijdenis. Zij vroegen zich af: Betekent dit dat we twee goden aanbidden? De Arianisten kwamen met een andere oplossing.
Arius van Alexandar
Het arianistische standpunt is dat Jezus, als de Zoon van God, door God geschapen is. Dit concept werd vroeg in de 4th eeuw voorgesteld door de Alexandrijnse presbyter Arius van Alexandar. Met andere woorden, zijn fundamentele ideologie was dat Christus niet altijd bestaan heeft. Dit gaat overigens ook op voor de Heilige Geest. De Heilige Geest was ofwel een onpersoonlijke kracht, ofwel een geschapen geest. Maar in deze video ga ik hoofdzakelijk in op dat wat er over Jezus gezegd werd en wordt.
Het was een van de grootste ketterijen binnen de vroege kerk en het had een enorme aanhang. Maar misschien herinner je je dat ik in de introductievideo zei dat het woord ketterij niet perse een slechte betekenis had. Je kon veel zogenaamde ketterijen vinden in de vroege kerk. Maar dat betekende gewoon dat er veel verschillende meningen en partijen waren. Omdat de kerkvaders de orthodoxie nog niet hadden vastgelegd, konden deze meningen en partijen nog niet als valse leer worden bestempeld. Arius’ idee was slechts een van de vele ideeën die werden besproken.
De leer van Arius
Arius leerde dat alleen God de Vader eeuwig was. Hij zei dat God tè volmaakt en oneindig was om op aarde te verschijnen. Dit was volgens Arius de reden dat God Jezus uit het niets schiep als de eerstgeborene en grootste schepping. Jezus was de eerste schepping van God en de rest van de schepping werd door Jezus geschapen. Arius vervolgde met te zeggen dat, omdat Jezus niet op natuurlijke wijze uit God was geboren, God de Vader Hem als Zoon aannam of adopteerde.
Arius vond het niet erg om Jezus te aanbidden, omdat Jezus hoog boven alles stond en dus aanbidding waard was. In die zin leerde Arius dat we Jezus in zekere zin als God konden zien, maar dat Hij dat strikt genomen niet was.
Toen God Zijn Zoon zond om als mens geboren te worden—wat wij de incarnatie van Christus noemen—geloofde Arius dat de goddelijke kwaliteit alle aspecten van de mens Jezus in zich opnam. Met andere woorden, Jezus had geen echte menselijke geest.
Problematisch
Het feit dat Arianen onderwijzen dat Jezus in essentie niet volledig menselijk was (omdat Zijn geest dat niet was), is problematisch omdat dit zou betekenen dat Jezus nooit een ècht volledig mens is geweest. En net als de dierenoffers in het Oude Testament, die nooit de plaats van een mens konden innemen, zou dit betekenen dat Jezus evenmin de plaats van ons kon innemen.
Maar ook door erop aan te dringen dat Christus de Zoon, als een geschapen wezen, aanbeden mocht worden, predikten de Arianen in feite afgoderij. De Bijbel leert ons duidelijk dat we alleen God mogen aanbidden.
Concilies van Nicea en Constantinopel
Arius werd in 325 nà het eerste grote concilie in Nicea verbannen naar Illyrië. Zijn partij, of ketterij, was te ongrijpbaar. Het opende de deur naar allerlei problematische ideeën over de persoon van Christus.
Volgens de tegenstanders van Arius, voornamelijk de bisschop St.-Athanasius, reduceerde zijn leer de Zoon tot een halfgod. Ze stelden ook dat het polytheïsme opnieuw werd ingevoerd omdat de aanbidding van de Zoon niet werd opgegeven. En tot slot ondermijnde het idee het christelijke concept van verlossing. Dit was, zoals ik al eerder zei, omdat alleen Hij die werkelijk God was, geacht kon worden de mensheid met de Godheid te hebben verzoend. Verlossing kan alleen van God en door God komen.
Op het concilie van Nicea werd overeengekomen dat de Zoon homoousion tō Patri is. Dat betekent dat Christus één is met de Vader. Christus is alles wat de Vader is: Christus is volledig goddelijk.
De kwestie was echter nog lang niet opgelost. De Arianen gaven niet op en gedurende de hele 4th eeuw zijn er veel theologische (en fysieke) gevechten geweest over deze kwestie. Pas in 381 n. Chr. tijdens het tweede oecumenische concilie in Constantinopel werd het Arianisme uit het raam gegooid en werd de geloofsbelijdenis van Nicea, goedgekeurd.
Het is nog steeds onder ons
Unitariërs
Dit alles betekent niet dat het Arianisme is verdwenen. Je vindt deze leer door alle eeuwen heen terug. Zo hadden we meer recent in Engeland en Amerika de zogenaamde Unitariërs. Vooral in de 18th en 19th eeuwen waren deze Unitariërs niet bereid om Christus te reduceren tot een puur menselijk wezen of om Hem een goddelijke natuur toe te kennen die precies gelijk was aan die van de Vader.
Watchtower Bible and Tract Society
Het bekendste voorbeeld van Arianisme is waarschijnlijk de groep die bekend staat als Jehovah’s Getuigen. Ook zij geloven dat Jezus een geschapen wezen was. Zij leren dat Jezus de aartsengel Michaël is en het eerste geschapen wezen was. Net als Arius geloven ze dat God Christus schiep en dat Christus al het andere schiep. Ze zijn hardwerkend als het op evangeliseren aankomt. Hoe bewonderenswaardig dit ook mag zijn, hun theologie is door de eeuwen heen veroordeeld en de geloofsbelijdenissen van Nicea zijn nog steeds van toepassing op hun visie.
De kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen
Het Mormonisme is een andere afgeleide van het Arianisme. Hun visie is nog corrupter dan die van de Jehova’s getuigen. Zij leren dat Jezus de zoon van God is en dat hij volledig goddelijk is, maar niet altijd eeuwig. Hun theologie zegt dat Jezus geschapen is en dat Jezus en Satan broers zijn. Christus was de ‘eerstgeboren geestelijke zoon van God’. De stichter, Joseph Smith, zei: ‘Onder de geesteskinderen van Elohim was en is de eerstgeborene Jehovah, of Jezus Christus, aan wie alle anderen ondergeschikt zijn’.
De kijk van het Mormonisme op Jezus is zo extreem afwijkend dat de rooms-katholieke Kerk heeft besloten hun doop niet als geldig te erkennen. Ze zeggen het volgendei
Zoals gemakkelijk te zien is, correspondeert er met de gelijkenis van de titels op geen enkele manier een leerstellige inhoud die kan leiden tot de christelijke leer van de Drie-eenheid. De woorden Vader, Zoon en Heilige Geest hebben voor de Mormonen een betekenis die totaal afwijkt van de christelijke betekenis. De verschillen zijn zo groot dat men niet eens kan denken dat deze leer een ketterij is die voortkomt uit een verkeerd begrip van de christelijke leer. De leer van de Mormonen heeft een totaal andere matrix of samenstelling. We staan hier dus niet voor de zaak van de geldigheid van de doop zoals toegediend door ketters, die al wordt bevestigd vanaf de eerste christelijke eeuwen, noch van de doop toegediend in niet-Room-katholieke kerkelijke gemeenschappen, zoals opgemerkt in Canon 869 §2.
Dus, ook al is de rooms-katholieke Kerk bereid om dopen van andere groepen te erkennen als geldig, ze verklaren duidelijk dat de doop van de Mormonen—ook al wordt deze gedaan in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest—geen enkele overeenkomst met de orthodoxie vertoont. Met andere woorden, de doop van de Mormonen is geen christelijke doop en dus niet geldig.
Kennis onder christenen vandaag
Ik heb de jaarlijkse Amerikaanse enquête over de staat van de theologie opgezocht. En raad eens? Van de vijf meest onjuiste overtuigingen die evangelische gelovigen aanhangen, zijn er twee direct verbonden met het moderne Arianisme. In 2022 was 78% het eens met de stelling dat ‘Jezus het eerste en grootste wezen is dat door God is geschapen.’ Van die 78% was 70% het er sterk mee eens, 5% enigszins mee eens en 3% wist het niet zeker.ii
In hetzelfde onderzoek bevestigde 38% stellig dat ‘Jezus een groot leraar was, maar hij was niet God.’ 5% was het enigszins eens met deze stelling en 3% wist het niet zeker.iii
Je vraagt je bijna af waarom Jezus nog de moeite nam om te zeggen ‘Ik en de Vader zijn één’ (Johannes 10:30). Kijk, als ongelovigen met deze ideeën komen aanzetten, kan ik dat begrijpen. Maar dit zijn de antwoorden van Evangelische. En juist de Evangelische zijn degenen die er prat op gaan de èchte christenen te zijn. Er is hier iets heel erg mis. Er ontbreekt duidelijk iets in ons bijbels onderwijs. Geen wonder dat we door atheïsten uitgelachen worden.
Waarom het belangrijk is
Zoals ik al zei, we kunnen alleen gered worden door iemand die perfect is in al zijn wegen. Alleen God is absoluut perfect. Ook kan iets anders onze plaats niet innemen. Een dier kan onze schuld niet dragen. Daarom moest onze Redder 100% God en tegelijkertijd 100% mens zijn.
Als de vroege christenen de moed hadden verloren en hadden ingestemd met de ‘mindere goddelijkheid’ van Christus, dan zou de daad van God in Jezus Christus voor onze verlossing zinloos zijn geworden. Het is onmogelijk voor een mens, of een halve god, om de mensheid te redden, laat staan de hele schepping te herstellen. Alleen De Schepper zelf kan in de schepping komen om haar gebrokenheid te herstellen en de eer of waarde van haar oorspronkelijke doel te herstellen. Alleen De Schepper kan herscheppen. Alleen de Maker kan alles nieuw maken. Alleen God kan ons redden van onze zonden.
Omdat God de Vader en Jezus de Zoon één zijn, kunnen we God ook ècht kennen. Als we naar Jezus kijken, kijken we naar de Vader.
Hebreeën 1:3
Dewelke, alzo Hij is het Afschijnsel Zijner heerlijkheid, en het uitgedrukte Beeld Zijner zelfstandigheid […]
Johannes 14:8-11
Filippus zeide tot Hem: Heere, toon ons den Vader, en het is ons genoeg. Jezus zeide tot hem: Ben Ik zo langen tijd met ulieden, en hebt gij Mij niet gekend, Filippus? Die Mij gezien heeft, die heeft den Vader gezien; en hoe zegt gij: Toon ons den Vader? Gelooft gij niet, dat Ik in den Vader ben, en de Vader in Mij is? De woorden, die Ik tot ulieden spreek, spreek Ik van Mijzelven niet, maar de Vader, Die in Mij blijft, Dezelve doet de werken. Gelooft Mij, dat Ik in den Vader ben en de Vader in Mij is; en indien niet, zo gelooft Mij om de werken zelve.
Omdat Jezus God is—in wezen verenigd met de Vader en dus volledig één—kunnen we er zeker van zijn dat Hij namens God spreekt en dat Hij namens God onze zonden kan vergeven. Maar ook dat Hij namens God in staat is om ons rechtvaardig te verklaren en dat Hij ons tot kinderen van God kan maken. Hij kan dit alles doen omdat Hij God zelf is!
Outro
Laat me in elk geval weten wat je ervan vindt in de reacties. Denk eraan! Ik ben vooral actief op mijn Odysee kanaal. Je vindt een link naar dat kanaal in de beschrijving van deze video of op mijn website. Als je het leuk of interessant vindt wat ik doe, kun je je abonneren op mijn kanaal en vergeet dan ook niet op de notificatie bel te drukken—als je tenminste op de hoogte wilt blijven van nieuwe video’s!
Ik stel jullie gebeden en steun zeer op prijs! Kijk in de beschrijving van deze video om te zien hoe je me kunt helpen. Ik zal daar ook een link plaatsen naar zowel de Nederlandse als de Engelse transcripties van deze video.
Gods zegen, bedankt voor het kijken en, zo de Heer wil, zien we elkaar in de volgende video!
Eindnoten
i Fr Luis Ladaria, S.J., THE QUESTION OF THE VALIDITY OF BAPTISM CONFERRED IN THE CHURCH OF JESUS CHRIST OF LATTER-DAY SAINTS, [internet] https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20010605_battesimo_mormoni-ladaria_en.html bekeken op 26-12-2023, vertaling Jurgen Hofmann.
ii The State of Theology, 2022 – Statement 6, Jesus is the first and greatest being created by God, [internet] https://thestateoftheology.com/data-explorer/2022/6 bekeken op 26-12-2023.
iii The State of Theology, 2022 – Statement 7, Jesus was a great teacher, but he was not God, [internet] https://thestateoftheology.com/data-explorer/2022/7 bekeken op 26-12-2023.
