Wat volgt? Zie alle videos in deze serie In eerdere video’s heb ik gezegd dat ik een aantal video’s wilde maken over apologetische argumenten. Tot nu toe heb ik elke keer andere onderwerpen gekozen. Onderwerpen die sommigen van jullie suggereerden en ook onderwerpen die door mijn eigen familie werden voorgesteld. De laatste suggestie was die […]
Apologeet.nl
Moreel Argument vereenvoudigdEen nieuwe video! Dit keer weer over apologetiek. In mijn vorige video beloofde ik jullie een stukje van onze weg hier op het platteland van Madagaskar te laten zien. Dus, blijf kijken, want ik zal wat van die beelden aan het eind van deze video plakken.
Laten we beginnen.
Ik ben opgegroeid in een tijd die prachtige ontwikkelingen kende. Van het laden van mijn videogames met een cassettebandje tot de eerste fatsoenlijke mobiele telefoon. Toen ik wat ouder werd ging ik naar, de nog illegale, house parties waar veel Nederlandse DJ’s hun carrière begonnen. Zoveel plezier! Zoveel geweldige dingen om te ontdekken.
Natuurlijk wist ik dat mensen slechte dingen konden doen. Ik bedoel, ik ben zelf een keer in elkaar geslagen terwijl een van de twee jongens een mes tegen mijn keel hield. Dat was niet erg aardig, maar afgezien daarvan had ik niet het gevoel dat we in een gevallen wereld leven.
Ergens in 1994 werd ik christen. Ik zag in dat ik een Verlosser nodig had, ook al besefte ik nog niet de helft. Ik leefde mijn leven, trouwde, ging naar de Bijbelschool en studeerde later theologie aan een universiteit in het Verenigd Koninkrijk. En ja, tegen die tijd was ik me bewust van alle slechte dingen die er in de wereld gebeuren. Zo naïef ben ik nu ook weer niet!
Maar, toen gebeurde het. Ik moest een onderwerp kiezen voor een essay over ethiek. En ja, ik moest gewoon het onderwerp abortus kiezen! Ik schreef dat opstel in een mum van tijd, maar het voelde als een eeuwigheid. Ik worstelde, ik huilde, ik werd zoals de chagrijnige en boze atheïst met wie ik vroeger debatteerde. Wat gebeurde er? Plotseling liet God me zien hoe laag mensen kunnen gaan. Hij liet me zien hoe verdorven de schepping is geworden. Maar lag dit alleen aan mij? Kan ik echt zeggen dat het verkeerd is om onschuldige kinderen te doden? Wie bepaalt eigenlijk wat goed en kwaad is?
Voordat we naar God wijzen
Veel christenen gebruiken het morele argument om het bestaan van God te ‘bewijzen’. Maar om een moreel argument voor het bestaan van God te kunnen bieden, moeten we het bestaan van een objectieve morele werkelijkheid vaststellen en aantonen dat een persoonlijke en morele God de beste verklaring voor het bestaan en voor de kennis van een objectieve morele werkelijkheid is. Dat zullen we zo dadelijk doen.
Twee red herrings (rode haring)
Eerst moeten we ons ontdoen van enkele drogredenen die op het interent de ronde doen. Atheïsten beweren vaak dat zij moreel kunnen zijn zonder in God te geloven; en daarom , zo menen ze, is godsdienst niet nodig voor moraliteit. Ik hoop dat je de red herring ziet? Het argument van objectieve moraliteit naar God heeft totaal niets met deze kwestie te maken. In werkelijkheid zou een christen moeten toegeven dat niet-christenen (inclusief atheïsten) tot op zekere hoogte ware morele beginselen bezitten en ook daarnaar handelen.
Romeinen 2:14-15
Want wanneer heidenen, die de wet niet hebben, van nature doen wat de wet zegt, zijn zij, hoewel zij de wet niet hebben, zichzelf tot wet. Zij tonen dat het werk van de wet geschreven is in hun hart. Daar getuigt ook hun geweten van, en hun gedachten onderling beschuldigen of ook verontschuldigen elkaar.
Dit argument gaat dus niet op en is volledig off topic, want het morele argument voor God gaat over de metafysische basis van goedheid. Met andere woorden, het gaat over de vraag waar het absolute beginpunt van moraliteit ligt.
Een andere afleidingsmanoeuvre is deze: Sommigen beweren dat God niet de bron van moraliteit kan zijn omdat ongelovigen morele woorden zoals ‘goed’, ‘juist’ en ‘verkeerd’ gebruiken, zonder te wijzen op Gods wil om deze woorden te verklaren. Ook dit is zonder betekenis voor het argument. Het morele argument heeft niets te maken met hoe mensen morele termen gebruiken of uitleggen; in plaats daarvan gaat het over de rechtvaardiging van morele beweringen. Een ongelovige kan beseffen dat verkrachting moreel verkeerd is zonder de werkelijke reden te kennen waarom verkrachting verkeerd is.
Gottlob Frege i gaf een voorbeeld om dit beter te begrijpen. Hij zei:
De ‘Avondster’ en de ‘Morgenster’ verschijnen op verschillende tijdstippen van de dag en hebben dus verschillende zintuigen. Toch gaat het om dezelfde ster: de referent is identiek, ook al zijn de zintuigen verschillend.
Evenzo kan een ongelovige een idee hebben over de betekenis van moraliteit, maar niet beseffen dat het uiteindelijke referentiepunt voor moraliteit Gods karakter en wil zijn.
Moreel relativisme
We zijn nog niet zover om het argument uit te leggen. Nee, we moeten nog kijken naar een fenomeen genaamd Moreel Relativisme. "Dat wat goed is voor jou, is niet noodzakelijk goed voor mij". Anderen zullen zeggen dat de morele standaard afhangt van iemands cultuur. In het verleden vonden sommige culturen en groepen het goed dat oude onproductieve mensen de wildernis introkken en daar doodvroren. In tijden van hongersnood kunnen de dorpelingen besluiten zich te ontdoen van de extra belasting van de hulpbronnen die wordt veroorzaakt door oude en gehandicapte mensen. Op die manier zijn ze geen last voor de familie. Ach, dat was gewoon hun moraal, en het was prima om zo te handelen in hun specifieke situatie, toch? ii
Ik wil deze zijweg niet inslaan. Er is zoveel te zeggen over moreel relativisme. Het is een drassig moeras waarin niemand echt weet wat goed of fout is. Maar bekijk het eens zo: Als het relativisme waar is, dan is verkrachting niet altijd verkeerd, omdat een cultuur of een individu het onder bepaalde omstandigheden zou kunnen toestaan. Maar! Verkrachting is echter altijd verkeerd. En dat betekent dat het relativisme onwaar is.
Wat te denken van Stalins geplande hongersnood in de jaren 1932-1933, waarbij hij minstens zes miljoen boeren, maar volgens sommigen zelfs 12 miljoen (vooral Oekraïense boeren) de dood in joeg als straf voor het tegen het communistische systeem. In juni 1933, op het hoogtepunt van de hongersnood, stierven in Oekraïne dagelijks 28.000 mannen, vrouwen en kinderen de hongerdood. Deze geplande hongersnood wordt Holodomor genoemd. iii Tot op de dag van vandaag weigeren velen dit te erkennen als een daad van genocide. Bij deze ‘bestraffing van het verzet’ kwamen zoveel mensen om het leven dat deze gebeurtenis gemakkelijk kan wedijveren met de Holocaust, die door de meesten wèl als genocide wordt aanvaard.
Onze onmiddellijke reactie op dergelijke gebeurtenissen zou een diepe morele afkeer moeten zijn, niet iets als, "Ach, het is niet iets wat ik zou doen, maar ik kan anderen niet veroordelen omdat zij in een andere cultuur en in andere tijden leefden". De diepe morele afkeer die normaal gesproken door zulke gebeurtenissen wordt opgeroepen, veronderstelt een objectieve morele norm die is overtreden.
Ik denk dat de antwoorden op deze twee voorbeelden die ik zojuist noemde de vraag of er al dan niet absolute morele normen zijn hebben beantwoord. Ik zal verder niet ingaan op dit typisch anti-intellectuele standpunt van het relativisme. Het is een wereldbeeld dat niet consequent binnen zijn eigen regels kan bestaan.
Dit wereldbeeld eindigt meestal in een nihilistische kijk op de wereld. Een Duitse filosoof Stirner iv verklaarde:
Je denkt dat de ‘goede zaak’ mijn zorg moet zijn? Wat is goed, wat is slecht? Ach, ik ben zelf mijn zorg, en ik ben goed noch slecht. Geen van beide heeft betekenis voor mij. Niets is meer voor mij dan mezelf.
Niets om je heen doet er toe, het is allemaal
… noch goed, noch kwaad, noch wreed, noch vriendelijk, maar gewoon ongevoelig, onverschillig voor al het lijden, zonder enig doel.
Zo spreekt de heer Dawkins. v
Veranderende Regels
Ik ontken niet dat morele beginselen van tijd tot tijd een beetje anders kunnen worden toegepast. Er is een verschil tussen een diep moreel beginsel en de toepassing van dat beginsel in een morele regel. De Bijbel leert ons dat het een objectief en absoluut moreel principe is dat God aanbeden wordt, maar de morele regel over hoe God aanbeden moet worden in de loop van de tijd veranderd. In het Oude Testament hebben we het offer systeem gehad, en in het Nieuwe Testament is het Christus die de offers heeft vervult.
Ethisch of moreel relativisme is duidelijk onjuist. We hebben te maken met een objectief moreel systeem. Maar hoe kunnen we het bestaan van een objectief moreel systeem het beste verklaren?
Argument van Goedheid tot Godheid
Ik zeg, dat een persoonlijke en morele God de beste verklaring biedt voor het bestaan van de morele waarden die de mens kent. Maar dat alleen maar zeggen zou wat gemakkelijk zijn, dus laten we er wat meer over uitweiden.
Als het martelen van kinderen voor de lol onvoorwaardelijk slecht is, en als de heldendaden van brandweerlieden die met gevaar voor eigen leven mensen van een zekere dood redden onvoorwaardelijk goed zijn, dan moeten we een wereldbeeld voorstellen dat de oorsprong, het bestaan èn de kennis van zulk goed en zulk kwaad verklaart. Het voorgestelde wereldbeeld moet ons ook voldoende morele motivatie verschaffen om het goede na te streven en het kwade te bestrijden.
Het eenvoudige argument van goedheid naar goddelijkheid gaat als volgt:
- Als een persoonlijke God niet bestaat, dan bestaan objectieve morele waarden ook niet.
- Objectieve morele waarden bestaan wel degelijk.
- Daarom bestaat er een persoonlijke God
Sommigen beweren dat dit idee van een godheid gemakkelijk inwisselbaar is met ideeën als het Hindoeïsme. De geloofsbelijdenis van één invloedrijke school van het Hindoeïsme stelt dat ‘Atman Brahman is’. Het individuele zelf (Atman) is identiek aan Brahman (het onpersoonlijke en amorele universele zelf). Met andere woorden, er is geen verschil tussen de Schepper en de schepping; in het Hindoeïsme is er geen persoonlijke en morele Schepper die het universum tot bestaan bracht. Als, zoals in het Hindoeïsme ‘alles één is’, dan is er geen ruimte voor verscheidenheid, zelfs niet in moraliteit. Er zijn geen objectieve morele waarden.
Weer anderen zouden zeggen dat Allah, de god van de Islam, dit wezen is. Dit is één van de problemen waar je mee te maken krijgt als je met argumenten als deze te maken hebt. De mensen zeggen lichtzinnig dat je argument kan wijzen op een verscheidenheid van godheden. Dit kan natuurlijk alleen als jij en/of zij geen kennis hebben van alle andere theïstische argumenten. We hebben het nog steeds over een volmaakt wezen, het kan niet zomaar een andere godheid zijn uit een andere religie dan het Christendom. Allah komt niet eens in de buurt van de God van de Bijbel, YHWH. Ik heb dit aangetoond in de video over het Ontologisch Argument:
Fragment van die video:
[…] als God volmaakt is, dan weten we zeker dat Hij om Zijn schepping geeft en op de één of andere manier naar zijn schepping zal uitreiken. Ook wordt het idee van de Drie-eenheid ondersteund door het ontologische argument, omdat een volmaakt en liefdevol wezen iets nodig heeft om van te houden. Dat iets moet buiten Zijn schepping om ook aanwezig zijn. En de Drie-eenheid wordt ons ook nog eens gegarandeerd in de Bijbel. We hebben dus een zeer sterke, rationele aanwijzing om de verhalen in de Bijbel te geloven. De beschrijvingen over God die onder ons kwam wonen in de persoon van Jezus Christus omdat Hij ons wilde redden, laten zien dat onze God de ultieme God is.
En zo is de cirkel weer rond! Je begint met een moeilijk en soms ontmoedigend filosofisch argument, en je eindigt met een kogelvrije rationele redenering dat de Bijbel je echt de waarheid vertelt. Vind je het niet super?!
Nog een voorbeeld
Het is gemakkelijk om allerlei soorten kwaad te bedenken waarvan we verwachten dat iedereen ze veroordeelt. Ik zal niet nog meer voorbeelden geven dan ik al gedaan heb. Wanneer je iemand tegenkomt die zegt dat het moraal relatief of flexibel is, dus volledig afhankelijk van menselijke ideeën, kun je hem of haar vragen wat hij of zij vindt van het kwaad dat door mensen wordt aangericht. Als de persoon eerlijk is, zal de persoon bij zijn of haar idee blijven. In dat geval kun je altijd vragen of hij of zij een persoon zou tegenhouden die een kind wil martellen… of zelfs zijn of haar eigen kind. Waarom zouden ze zo iemand tegenhouden? Voor zover wij weten bestaat er niet zoiets als absoluut goed en fout… Toch?
- Als er geen God is, dan verliezen moraal en de wet hun grondslagen, en is er geen objectief goed en kwaad.
- Er is objectief goed en kwaad.
- Daarom: a) is het onjuist dat moraal en de wet geen uiteindelijke grondslag hebben en dat er geen objectief goed of kwaad bestaat.
- Daarom: (b) God bestaat als de ultieme Beoordeler.
Of simpel gezegd:
- Of, God bestaat en Hij is de ultieme morele beoordeler, of het nihilisme is waar en alle morele oordelen zijn willekeurig.
- Nihilisme is vals omdat er objectief goed en kwaad bestaat.
- Daarom bestaat God als de ultieme morele beoordelaar.
De Britse filosoof Hastings Rashdall vi zei:
[…] dat als we in een objectieve en absolute morele orde geloven, we logischerwijs ook in God moeten geloven […] Een moreel ideaal kan alleen bestaan in een Denkgeest waaruit alle Werkelijkheid voortkomt. Ons moreel ideaal kan alleen aanspraak maken op objectieve geldigheid voor zover het rationeel beschouwd kan worden als de openbaring van een moreel ideaal dat eeuwig bestaat in de geest van God.
Het Euthyphro Probleem
Tenslotte wil ik nog een tegenargument aanhalen dat bekend staat als het Euthyphro Probleem. Dit probleem werd voor het eerst aangekaart door Plato in Euthyphro, dit argument stelt dat:
- Als iets goed is omdat God het goed vind, zou God alles kunnen vinden (zelfs verkrachting of moord), en dan zou het, ipso facto, goed zijn. Maar dit is absurd.
- Als Gods wil niet de bron van het goede is, ligt het goede buiten Gods wezen en dit berooft Hem van zijn morele superioriteit, wat een essentieel eigenschap van de godheid is.
Dit dilemma lijkt heel slim te zijn, en dus zou de criticus kunnen denken dat hij of zij het Moreel Argument heeft ontkracht.
Maar helaas! Het Euthyphro argument is gebouwd op een stroman drogreden en schept een vals dilemma. De drie-enige God, zoals ik in mijn vorige video’s heb betoogd, die van eeuwigheid af heeft bestaan in een drievoudige liefdevolle relatie tussen de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, kan bijvoorbeeld moreel gezien moord of verkrachting niet goedkeuren. Gods wezen verbiedt het. Gods integriteit keurt het af. De Bijbel laat zien dat objectieve morele waarden niet zijn geschapen in dezelfde zin als dat het universum uit het niets is geschapen. Nee, objectieve morele waarden zijn altijd deel geweest van wie God is. Ze hebben hun bron in het eeuwige karakter, de aard en de geest van een liefhebbende, rechtvaardige en zelfvoorzienende God. God is niet geschapen, Hij is er altijd geweest. Evenzo zijn de morele waarden niet geschapen, maar maken zij eeuwig deel uit van Zijn wezen.
Daarom, wanneer God mensen schept naar zijn beeld en gelijkenis, moeten zij een objectieve morele waarde kennen, en moeten zij elkaar net zo behandelen. En dit is precies wat de Bijbel leert in Romeinen, waar Paulus zegt dat de wet in onze harten is geschreven. Wij kennen goed van kwaad omdat wij naar Gods beeld en gelijkenis zijn geschapen.
Nog één keer.
- Als God niet bestaat, zijn er geen morele verplichtingen.
- Er zijn morele verplichtingen tegenover ouders, tegenover kinderen, tegenover medeburgers, en tegenover de waarheid zelf, enzovoort, die meer zijn dan sociaal afspraken (relativisme).
- Daarom bestaat God als de bron van morele verplichtingen.
Tot slot
Kijk ook eens naar de beschrijving van deze video! Wanneer ik interessante dingen vind of gebruik, zal ik het daar linken. Je kunt er ook manieren vinden om me te ondersteunen. En eerlijk gezegd is het heel bemoedigend om giften te ontvangen, hoe klein ook. Voor mij is dat een teken dat jullie mijn video’s echt leuk vinden. Nou ja, één teken… de andere aanwijzing is de interactie in de commentaarsecties van mijn videos.
Over commentaar gesproken, je kunt commentaar geven op mijn video’s op BitChute of YouTube, maar je zult hoogstwaarschijnlijk geen antwoord krijgen. Ik ben vooral actief op Odysee. Ik wil je graag uitnodigen op mijn Odysee-kanaal. Odysee is een platform dat gebaseerd is op een nieuw protocol genaamd LBRY. Het is censuur vrij, in tegenstelling tot YouTube of anderen. Het zou geweldig zijn als je me daar gaat volgen. Je kunt ook je eigen kanaal beginnen op Odysee. Als je mijn uitnodiging (in de beschrijving) gebruikt, krijgen we allebei wat gratis LBC!
Zoals altijd, dank je voor het kijken, God zegen toegewenst en we zien elkaar in de volgende video!
Gebruikte bronnen:
i Gottlob Frege, Zeitscheift fur Philosophie und philosophische Kritik 100 (1892): 25-50.
ii https://www.straightdope.com/21343302/did-eskimos-put-their-elderly-on-ice-floes-to-die
iii https://holodomorct.org/
iv Max Stirner, The Ego and Its Own (New York: Libertarian Book Club, 1963), blz. 185.
v Richard Dawkins (1995). Rivier uit eden: een darwinistische kijk op het leven, Basic Books (AZ).
vi Hastings Rashdall, The Theory of Good and Evil (Oxford: Clarendon, 1903), 2:211-12, geciteerd in Groothuis, D., Christian Apologetics: A Comprehensive Case for Biblical Faith, Intervarsity Press, Downers Grove Illinois, 2011, p. 195.
Laten we genieten van wat off-road rijden, zullen we?
Zoals beloofd! Hier is een korte compilatie van het laatste stukje van onze weg. Het is moeilijk om alle hobbels en kuilen te zien, maar ik denk dat je het je wel kunt voorstellen als je de camera op en neer ziet gaan.
All videos in this series
Ontologisch argument vereenvoudigd
Inleiding In zijn werk Proslogion uit 1078 kwam Anselm van Canterbury met het idee dat bekend staat als ‘het ontologische argument’. In dit argument is het bestaan van God niet alleen mogelijk of waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk, maar het is logisch verzekerd. Anselm definieerde God als ‘datgene wat het grootste is wat men kan bedenken’. […]
Kosmologisch Argument vereenvoudigd
Ken je meneer William Lane Craig? Dit is een enorm slimme man, en naar hem luisteren klinkt alsof je een officieel academisch essay leest. Ik heb veel essays geschreven en ik wilde wel dat ik ze zo snel kon schrijven als hij zijn zinnen formuleert. Meneer Craig staat bekend om zijn filosofische manier van debatteren. […]
Teleologisch Argument vereenvoudigd
Wat denk jij? Zijn we wezen of zijn we burgers van ons universum? Zijn we gewoon een ongeluk, een toevalstreffer, een product van louter toeval? Als we de seculiere wereld moeten geloven, zijn we slechts het resultaat van tijd, ruimte, materie, toeval en onpersoonlijke wetten. Nee, het universum is gewoon wat het is, en het […]
Moreel Argument vereenvoudigd
Een nieuwe video! Dit keer weer over apologetiek. In mijn vorige video beloofde ik jullie een stukje van onze weg hier op het platteland van Madagaskar te laten zien. Dus, blijf kijken, want ik zal wat van die beelden aan het eind van deze video plakken. Laten we beginnen. Ik ben opgegroeid in een tijd […]
Religieuze Ervaring Argument vereenvoudigd
We hebben verschillende argumenten voor God besproken. Nu zijn we bij het vijfde argument gekomen en ik denk dat dit argument de meeste weerstand zal oproepen. Het religieuze ervarings argument voor het bestaan van God! Van een religieuze ervaring is sprake wanneer iemand het gevoel heeft een directe of persoonlijke ervaring met God te hebben […]
Argument van verandering vereenvoudigd
De materiële wereld die wij kennen is een wereld van veranderingen. Mijn oudste zoon is ongeveer 1,76 meter. Maar hij was niet altijd zo groot. Toen hij geboren werd, was hij ongeveer 51 centimeter. Hij is de laatste 15 jaar veel veranderd. Generaal Sherman is de grootste boom ter wereld. Volgens schattingen is hij ongeveer […]
Argument van de Oorsprong van de Idee van God eenvoudig gemaakt
Dit argument is nauw verwant met het ontologisch argument. Het gaat uit van de idee van God. Maar, in tegenstelling tot het ontologisch argument, zegt het niet dat ‘werkelijk zijn’ deel uitmaakt van de inhoud van dat idee. Integendeel, het probeert aan te tonen dat alleen God zelf dit idee in onze gedachten tot ontwikkeling […]
Argument van Wonderen Vereenvoudigd
Dit argument van wonderen, en andere, zoals het argument van religieuze ervaring en het argument van verandering, zijn niet bedoeld om het absolute bestaan van God te bewijzen, zij beweren slechts een sterke waarschijnlijkheid. Toch behandel ik dit soort argumenten omdat ze, samen met alle andere argumenten, een sterke cumulatieve zaak vormen. Andere argumenten tonen […]
Het gewetens-argument vereenvoudigd
Wat goed is voor jou, is niet noodzakelijk goed voor mij. Heb je dat eerder gehoord? Ik wel! Het heet ‘moreel subjectivisme’, en het is erg populair in onze westerse samenleving. Maar dingen lijken te veranderen als je begint te praten over iemands geweten. Ik heb velen ontmoet die niet geloven, of die weigeren te […]
Het algemene instemmingsargument vereenvoudigd
In de laatste video, en de video’s daarvoor vroeg ik jullie of er onderwerpen zijn die ik zou kunnen bespreken. Tot nu toe heb ik er verschillende. Een van jullie wil het hebben over deïsme en waarom het wel of niet een gebrekkig idee is. En Nortega kwam met ook een goed onderwerp. Hij zei: […]
Pascal’s Gok
Wil je er op wedden? Mijn kinderen klimmen graag in bomen. Over het algemeen vind ik dat prima, maar normaal gesproken geef ik ze één heel belangrijke, maar simpele regel: Je mag er niet uitvallen! En weet je wat… Ze hebben de neiging om die ene simpele regel elke keer te overtreden. Op een dag […]
De mening van een Atheïst – Opnieuw Pascal’s gok
Atheist Experience 30-03-2008i Deze gok-dinges was nog steeds in mijn gedachten toen ik een YouTube-kanaal genaamd de ‘Atheist Experience’ tegenkwam. Dit kanaal bestaat al 13 jaar, dus je zou kunnen zeggen dat deze jongens behoorlijk ervaren zijn in hun atheïstisch zijn en zo. Een van de gezichten van dit kanaal is de heer Matt Dillahunty. […]
Het eerste beweger argument van Thomas Aquino
Artikel door I. Hofmann, juli 2024. Alle rechten voorbehouden. Geplaatst met toestemming op Apologeet.nl. Introductie Thomas van Aquino is een bekende rooms-katholieke filosoof en theoloog uit de dertiende eeuw. Hij leefde van 1225 tot 1274 en werd in 1323, 49 jaar na zijn dood, tot heilige verklaart. Tijdens zijn leven werkte hij aan het verzoenen […]
