Apologeet.nl
Weerlegging Deïsme (is het voordelig?)Een beetje laat, maar, beter laat dan nooit. Vorig jaar, stuurde Brett me een vraag over deïsme. Hij zei:
In het deïstische model ziet een wereld met een God of een wereld zonder een God er precies hetzelfde uit. Als God niet ingrijpt [met andere woorden: als God niet ingrijpt in de wereld], dan is er geen reden om te geloven dat Hij überhaupt bestaat.
Hoewel we God niet moeten antropomorfiseren [vermenselijken], vind ik het erg moeilijk te geloven dat een goddelijk wezen dat tijd, ruimte en het universum schiep, niet meer om Zijn schepping zou geven nadat Hij haar geschapen heeft.
Ik zou graag uw gedachten over dit onderwerp horen. Kent u nog andere argumenten tegen zo’n geloofssysteem?
Bedankt, Brett.
Inleiding
Deïsten geloven in het bestaan van een God die niet persoonlijk betrokken is bij de dingen die in het universum of in het leven van mensen gebeuren. Het klassieke deïsme stelt dat God alles volmaakt heeft gemaakt en dat als zodanig niets Zijn persoonlijke tussenkomst of aandacht nodig heeft. Deïsten gaan verder door te geloven dat, omdat God geen interactie heeft met zijn schepping, Hij ook geen interactie heeft met mensen. Dit betekent dat alle religieuze openbaring een door mensen gemaakte constructie is en dus onvermijdelijk vals is.
Ook het feit dat er kwaad in de wereld is, wordt gebruikt om hun punt te bewijzen dat God niet persoonlijk is, zoals de God waarin de christenen geloven. Ze zeggen dat de God van de Bijbel wordt voorgesteld als liefdevol en machtig, maar in hun ogen is dit in tegenspraak met het idee van het kwaad. De christelijke God had moeten voorkomen dat het kwaad zou ontstaan. Maar omdat er kwaad is, zo beweren ze, is God niet al-liefhebbend en almachtig. Dan blijft er een onpersoonlijke verre god over, die beperkt wordt door de wetten van de fysica.
Reden om te geloven of niet…
Oké, laten we beginnen met Brett’s eerste punt. Als God niet met ons omgaat, als het Hem niet echt kan schelen wat we doen, noppes, dan hebben we inderdaad geen reden om te geloven. Dit is echter alleen waar als we absoluut zeker zijn van de eerste bewering, namelijk dat God er niet om geeft.
De Deïst aanvaardt het bestaan van God, dus daar hoeven we niet op in te gaan. Ze gaan prat op hun redeneringsvermogen en hun idee dat hun stellingen louter op empirische feiten berusten. Hoewel dat nobel en slim klinkt, is het in feite een gebrek aan inzicht. Ze gaan er voetstoots van uit dat God niet met zijn geschapen wereld omgaat en daarmee zijn ze overgestapt naar een theologische discipline die filosofie heet. Hun filosofische vooronderstelling heeft geen stevige basis in hun zo geliefde empirische feiten. Ik heb een video gemaakt over het ‘algemene instemmingsargument’.i Dit argument toont aan dat, hoewel het theoretisch mogelijk is dat miljoenen christenen misleid zijn in hun geloof, het niet erg waarschijnlijk lijkt dat ze ook werkelijk misleid waren.
Ik zou er nu toch echt even de gok van Pascal in gooien! Ik zou niet wedden op ‘niet geloven’. Kijk, als ik het idee van het bestaan van God al zou aanvaarden, en ik zou zeggen dat je Hem niet echt kunt kennen, zou ik mijn eigen ideeën niet als vanzelfsprekend beschouwen. Als God Zich nooit aan de wereld heeft geopenbaard, is er geen manier om te zeggen of je veilig bent in je positie als ongelovige. God zou beslist kunnen hebben dat Hij je uiteindelijk toch verantwoordelijk zou houden.
Niet logisch
Brett’s tweede opmerking is naar mijn mening spot on. Hij heeft gelijk, we moeten God niet naar ons eigen beeld maken zoals de Grieken deden met hun goden. Nee, wij zijn naar Zijn beeld geschapen, niet andersom. Maar, in die zin kunnen we nadenken over Gods karakter. Waarom zou Hij zoveel moeite doen om alles te maken en dan opzij stappen en niet eens opletten.
Ik heb vrienden die behoorlijk goed kunnen schilderen. Na afloop genieten ze van hun creatie, en terecht. Ze kijken ernaar, en soms voegen ze een beetje hier en een beetje daar toe om hun werk te perfectioneren. De enige keer dat een schilder het schilderij niet wil zien, is als de schilder ontevreden, teleurgesteld of boos is. Maar het deïsme zegt dat God alles volmaakt heeft geschapen. Dus waarom zou Hij zich afkeren van Zijn werk? Dat is gewoon niet logisch.
Pudding hoofd
Oké, in de eerste twee punten heb ik de argumenten van Brett gevolgd, nu zal ik wat van mijn eigen ideeën toevoegen over waarom ik geloof dat het deïsme uiteindelijk faalt. Het eerste wat bij me opkomt is de vraag hoe slim de deïstische god is.
Deïsten geloven dat hun god beperkt wordt door de wetten van het universum. Maar hoe kan dit? Ik bedoel, de schepper van de wereld moet toch heel slim zijn? Einstein was een intelligent man, maar zelfs hij was niet slim genoeg om zo’n complexe werkelijkheid als het universum hebben geschapen. Toch kon Einstein zijn berekeningen altijd aanpassen als hij dat wilde. Waarom? Omdat hij ze opschreef, en hij had zijn eigen handschrift kunnen veranderen. Dat kan tot foutieve formules hebben geleid, maar het punt is dat hij nooit gevangen zat in zijn eigen geschriften. Maar de Deïst gelooft dat god zichzelf gevangen heeft gezet in zijn eigen schepping.
Waarom zou God een universum maken waaraan hij niet zou kunnen deelnemen? Is de deïstische god echt zo’n puddinghoofd? Dat kan niet waar zijn! Hij is intelligent genoeg om alles te scheppen. Zo’n intelligent wezen zou niet vergeten de sleutel mee te nemen!
Wreed
Maar, oké, misschien wil God niet ingrijpen omdat hij gewoon geniet van het kijken naar de wereld die rond draait. Toen ik een kind was had ik een aquarium. Ik gebruikte het om insecten te bekijken. Ik keek uren naar ze. Het was fascinerend om te zien hoe de spin zich probeerde te verdedigen tegen de mieren, die op hun beurt in een voortdurende staat van oorlog waren met andere insecten. Mijn kinderlijk gedrag klinkt heel erg als het gedrag van de deïstische god. Kijkt hij toe hoe zijn schepping elkaar onbekommerd afslacht? In dat geval geef ik de voorkeur aan de Bijbelse God, de theïstische God die een doel heeft voor het kwaad.
Ten eerste, laat me duidelijk zijn. Ik geloof niet dat de Bijbelse God Zelf de oorzaak van het kwaad is. Jacobus 1 vers 13-15 zegt:
Laat niemand zeggen, als hij verzocht wordt: Ik word door God verzocht. God immers kan niet verzocht worden met het kwade en Hijzelf verzoekt niemand. Maar ieder mens wordt verzocht, als hij door zijn eigen begeerte wordt meegesleurd en verlokt. Daarna, wanneer de begeerte bevrucht is, baart ze zonde, en wanneer de zonde volgroeid is, baart ze de dood.
Laat me u nu een voorbeeld geven van hoe God slechte dingen ten goede gebruikt. In Handelingen 16:25-26 lezen we dat er een aardbeving was die ervoor zorgde dat de deuren van de gevangenis opengingen en de banden om elke gevangene afvielen. Meestal zijn aardbevingen geen pretje! Ze kunnen verlies van mensenlevens veroorzaken en veel schade aanrichten. Dat is iets wat je onder het ‘kwaad’ zou kunnen scahren, en we denken meestal dat God de aardbeving veroorzaakte. Maar misschien is het gewoon dat wat het was, een aardbeving, net als de storm op het meer toen Jezus in de boot zat. Zulke dingen gebeuren, maar God gebruikte deze natuurramp om de gevangenbewaarder van Filippi en zijn hele familie tot geloof in Christus te brengen (Handelingen 16:27-34). Onze God kan zelfs natuurrampen gebruiken om Zijn eeuwige doel te bereiken.
Moraal
Als het deïsme waar is, zou moraliteit relatief zijn (omdat de deïstische god niets onthult). Moraliteit zou onderworpen zijn aan ons eigen denken. Wat goed is voor mij is niet noodzakelijk goed voor jou.
Maar dit kan gewoon niet juist zijn, omdat we weten dat er absoluten zijn binnen de morale opvattingen. Vraag het maar lang en hard genoeg aan een atheïst, en ze geven allemaal toe dat er normen moeten zijn waaraan we onze morele ideeën afmeten. Ik heb twee video’s over dit onderwerp gemaakt die je misschien wilt bekijken. i
Reden
Oké, nu ga ik een beetje gebruik maken van de apologetische techniek die presuppositionalisme heet. Deze techniek stelt in feite dat logica, moraliteit, wetenschap, inductie en het bewustzijn zelf alleen door het Christelijke wereldbeeld kan worden verklaard. Geen enkel ander wereldbeeld is samenhangend genoeg om dit te doen. De vooronderstelling is dat de God van de Bijbel waar is, en dat we niet om deze waarheid heen kunnen draaien.
Deïsten baseren hun theologisch ideeën op de rede, de complexiteit en het schijnbare ontwerp van het universum. Ze geloven dat God per definitie onbegrijpelijk en onkenbaar is. Maar, in het Bijbelse wereldbeeld geloven wij dat alle wijsheid en alle kennis bij God moet beginnen. Heb je ooit dieren gezien die met elkaar redeneren zoals wij, mensen, dat doen? Nee, natuurlijk niet. Dieren zijn niet naar Gods beeld geschapen.
Deïsme is mensgericht omdat er geen openbaring is van God of Zijn goddelijke wil en kan geen goede reden geven omdat het menselijk denken uiteindelijk gebrekkig is. De Bijbelse God heeft ons ontworpen en geprogrammeerd met een aangeboren kennis van allerlei feiten over Zichzelf.
Romeinen 1:20
Want de dingen van Hem die onzichtbaar zijn, worden sinds de schepping van de wereld uit Zijn werken gekend en doorzien, namelijk én Zijn eeuwige kracht én Zijn Goddelijkheid, zodat zij niet te verontschuldigen zijn.
Telkens wanneer wij tot een conclusie komen over wat dan ook, doen we dat in het geloof dat de God, die ons gemaakt heeft, ons juist heeft voorgeprogrameerd, en dat de wereld die Hij geschapen heeft zichzelf onmogelijk kan tegenspreken, omdat God geen dingen kan scheppen die niet geschapen kunnen worden.
Dit is een groot probleem voor deïsten. Zij stellen eenvoudigweg dat God niet gekend kan worden. Maar hoe weten zij dan überhaupt iets over God, en hoe kunnen hun ideeën worden gerechtvaardigd met de logica dat God niet betrokken is bij de wereld? Om als de mens dingen te kunnen ‘weten’, moeten we ons denken baseren op dat wat God in ons heeft voorgeprogrammeeerd. Alles wat wij werkelijk ‘weten’, is dus gebaseerd op Gods informatieve basis.
Kortom, als God niet bestaat of niet om ons welzijn geeft—en veel deïsten geloven inderdaad dat Hij de evolutie in gang heeft gezet en zich daarna heeft teruggetrokken—dan zijn wij niet voorgeprogrammeerd om ook maar iets logisch te doen. Al onze acties, gedachten en gedragingen zouden toevallig zijn. In een deïstische wereld zouden wij geen enkele rationele rechtvaardiging hebben.
Probleem van argumenteren tegen deïsme
Goed, hoewel ik graag meer redenen bedenk waarom het deïsme niet juist kan zijn, zou ik de aandacht wat meer willen verleggen naar de bevestiging. Wat bedoel ik daarmee?
Waarom zouden we tegen het deïsme pleiten? Het deïsme zegt eenvoudigweg dat een opperwezen alles heeft geschapen, en dat dit kan worden gezien met behulp van de rede en door naar de natuurlijke wereld te kijken. Het deïsme beweert dus dat er geen behoefte is aan geloof of georganiseerde religie.
Het christendom is, wat wij noemen, een geopenbaarde godsdienst die zegt dat God echt is, en dat Hij zich in de eerste plaats heeft geopenbaard door zijn Zoon Jezus Christus, en ook door de geschriften. In zekere zin is theïsme in bepaalde mate een onderdeel van deïsme en op zijn beurt is het christendom een onderdeel van het theïsme. Ik bedoel dat, als er geen openbaring is, begint bij deïsmet. Maar omdat wij geloven dat God Zichzelf heeft geopenbaard, springen wij over naar de theïstische groep en in deze groep aanvaarden wij de openbaring van Jezus Christus, en worden wij christen.
Johannes 1:18
Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon, Die in de schoot van de Vader is, Die heeft Hem ons verklaard.
Argumenteren tegen het deïsme zou wel eens à productief kunnen zijn, omdat het bijna lijkt op argumenteren tegen het bestaan van God. Ik weet dat we proberen te ‘bewijzen’ dat God veel meer is dan wat de deïsten beweren dat Hij is, maar we balanceren hier op de grens. Ik geloof dat het beter zou zijn om te pleiten voor Jezus Christus en het christelijk geloof als de beste afspiegeling van de werkelijkheid.
Als je het deïsme absoluut weerlegt, loop je het risico dat je je buiten het theïsme begeeft en in agnosticisme en/of atheïsme terechtkomt. Ik denk dat het beter zou zijn om te zien wat deïsme en christendom gemeen hebben en dan die kwesties aan te pakken waar het christendom meer beweert dan het deïsme doet.
We moeten de mensen over Jezus vertellen. Jezus leren kennen zou betekenen dat ze de Vader leren kennen, want
Kolossenzen 1:15-17
Hij is het Beeld van de onzichtbare God, de Eerstgeborene van heel de schepping. Want door Hem zijn alle dingen geschapen die in de hemelen en die op de aarde zijn, die zichtbaar en die onzichtbaar zijn: tronen, heerschappijen, overheden of machten; alle dingen zijn door Hem en voor Hem geschapen. En Hij is vóór alle dingen, en alle dingen bestaan tezamen door Hem.
Outro
Dus, wat denk je van deïsme? Zijn er andere argumenten tegen of heb je misschien goede argumenten voor het idee van deïsme! Deel je gedachten in de commentaarsectie van mijn Odysee kanaal. Je kunt ook een reactie kunnen achterlaten op mijn BitChute of YouTube (meh) kanalen, maar aangezien ik daar niet erg actief ben zul je hoogstwaarschijnlijk geen antwoord krijgen.
Je vindt manieren om me te ondersteunen in de beschrijving van deze video, of je kunt mijn website bezoeken en het transcript van deze video lezen. Ik probeer het transcript altijd in het Nederlands en Engels beschikbaar te maken.
Ik wil je graag uitnodigen om me te volgen op mijn Odysee kanaal. Odysee is een platform dat gebaseerd is op een protocol genaamd LBRY, dat op zijn beurt gebouwd is op blockchain technologie. LBRY is een gedecentraliseerd protocol, gedreven door de gemeenschap en open source—dat betekent dat het niet zo is dat er maar één log bedrijf is dat probeert zijn ideeën aan je op te dringen. Het is een initiatief waar iedereen aan mee kan werken.
Video’s die worden geüpload via het LBRY-protocol zijn censuurvrij, in tegenstelling tot andere. Het zou geweldig zijn als je me daar gaat volgen. Als je je eigen kanaal op Odysee wilt beginnen, kun je mijn uitnodiging in de beschrijving gebruiken. Als je dat doet, krijgen we allebei wat gratis LBC!
Hoe dan ook! Genoeg voor vandaag. Zoals altijd, bedankt voor het kijken, God zegene je en we zien elkaar in de volgende video!
Eindnoten:
i Argument from Common Consent Made Simple:
ii Moreel argument eenvoudig gemaakt: https://www.apologeet.nl/nl/studies/moral-argument-made-simple/
Gewetensargument vereenvoudugd: https://www.apologeet.nl/nl/studies/argument-from-conscience-made-simple/
