Apologeet.nl
Pascal’s GokWil je er op wedden?
Mijn kinderen klimmen graag in bomen. Over het algemeen vind ik dat prima, maar normaal gesproken geef ik ze één heel belangrijke, maar simpele regel: Je mag er niet uitvallen! En weet je wat… Ze hebben de neiging om die ene simpele regel elke keer te overtreden.
Op een dag kwam een van hen aangerend, en met een nogal paniekerige stem vertelde hij me dat zijn broer uit een heel hoge boom was gevallen. Hij vertelde me dat zijn broer gewoon op de grond lag en niet bewoog. Nu weet ik dat ze soms de neiging hebben om een beetje te overdrijven. Maar wat deed ik? Precies, ik zei tegen mijn jongen dat hij me de weg moest wijzen en we renden allebei naar zijn broer. Ik kon de gedachte niet verdragen dat hij daar zou liggen en geen goede hulp zou krijgen. Toen ik aankwam, was ik opgelucht. Hij lachte en was alweer aan het klimmen.
Ik nam de gok om er zonder goede reden heen te gaan en wat tijd te verliezen. Misschien was er iets mis, en kon ik hem helpen. Maar stel je voor dat ik niet gegaan zou zijn en er later achter zou komen dat hij zwaar gewond was. Dat zou echt een domme beslissing zijn geweest. Geen redelijk mens kan in zo’n geval twijfelet. Je controleert gewoon of het goed gaat met je kind!
Wat is de gok?
Beslissen of je in God gelooft is een geval zoals mijn voorbeeld, betoogt Pascal. Blaise Pascal was een 17e eeuwse wiskundige en filosoof. De Gok van Pascal, of weddenschap, is het bekendste deel van zijn verzameling notities die bekend staan als de Pensées. Met de Gok probeerde Pascal een dwingende reden te geven om in God te geloven, gebaseerd op geluk en mogelijke uitkomsten.
Pascal geloofde dat het bestaan van God niet gekend kan worden zonder de Bijbel. Hij zei dat
als er een God is, is Hij oneindig onbegrijpelijk […] Wij zijn dan niet in staat te weten wat Hij is en of Hij is
en dat
De rede kan hier niets beslissen. Er is een oneindige chaos die ons scheidt […] Volgens de rede kun je noch het een noch het ander doen; volgens de rede kun je geen van beide stellingen verdedigen.i
Je zou kunnen zeggen dat hij de op bewijs gebaseerde apologetiek niet echt promootte. Pascal was meer het type man dat de winst van het geloof wilde benadrukken.
De Gok zegt in feite dat als je wedt op het bestaan van God, en Hij bestaat niet, je niets hebt verloren. Je had je leven in geluk kunnen doorbrengen, denkend dat je naar de hemel zou gaan. Maar als je wedt op atheïsme, en God blijkt te bestaan, zit je in de problemen. De atheïst had zijn leven ook in geluk kunnen doorbrengen, maar dat zou eindigen met het bestaan van God. Dus, welke weddenschap zou de meest veilige zijn? Juist, om op God te wedden.
Wil je er op wedden?
Velen vinden de Gok een slecht argument om in God te geloven. Pascal, die zelf een zeer kritisch filosoof was, vond het een van de sterkste argumenten.
En eerlijk gezegd? Ik ben ook niet zo overtuigd van dit argument als het zou gaan om bewijs. Maar dat was Pascal ook niet. Deze Gok is niet gebaseerd op welk bewijs dan ook. Veel sceptici, atheïsten en dergelijke hebben een hekel aan dit argument. Ze verachten het als een van de domste dingen die er zijn. Waarom is dat, vraagt je? Nou, gewoon omdat velen, christenen inbegrepen, niet begrijpen waarom Pascal op dit idee kwam.
Zoals gezegd, Pascal was niet erg gecharmeerd van de traditionele vorm van apologetiek. Hij wist heel goed dat veel ongelovigen simpelweg niet in een hoger wezen willen geloven.
Romeinen 1:18-20
Want de toorn van God wordt geopenbaard vanuit de hemel over alle goddeloosheid en ongerechtigheid van de mensen, die de waarheid in ongerechtigheid onderdrukken, omdat wat van God gekend kan worden, hun bekend is. God Zelf heeft het hun immers geopenbaard. Want de dingen van Hem die onzichtbaar zijn, worden sinds de schepping van de wereld uit Zijn werken gekend en doorzien, namelijk én Zijn eeuwige kracht én Zijn Goddelijkheid, zodat zij niet te verontschuldigen zijn.
Dit idee staat in de filosofische wereld bekend als Doxastisch Voluntarisme en zegt dat mensen hun eigen overtuigingen kiezen. Mensen hebben een zekere mate van controle over wat zij geloven,
Pascal kwam niet op dit idee om zogenaamd intelligente mensen te verlichten. Nee, hij wilde in feite een reden geven om te geloven zonder eerst allerlei argumenten te moeten doorzoeken.
Indien gij niet in staat zijt te geloven, dan komt dit door uwe hartstochten, daar de rede u tot geloof aanspoort en gij het toch niet kunt doen. Concentreert u dus niet op het overtuigen van uzelf door het vermenigvuldigen van de bewijzen voor het bestaan van God, maar door het verminderen van uw hartstochten. Gij wilt het geloof vinden, maar gij weet den weg niet. Gij wilt genezen worden van ongeloof en gij vraagt om het geneesmiddel: leer van hen die eens gebonden waren zoals gij en die nu alles inzetten wat zij hebben.
Sommige atheïsten zeggen dat ze gewoon niet kunnen geloven. Met andere woorden, zij denken dat ‘geloven’ zoiets is als een talent. Net als een profvoetballer die dat talent heeft terwijl vele anderen dat niet hebben. Je gelooft mijn woorden of niet; je gelooft dat je naar deze video kijkt of niet. Het is een keuze die je kunt maken. En ik ben het eens met Pascal, geloven is een daad, het is een actie.
Alleen al het beginnen te geloven of toe te geven dat God bestaat, is een goed begin om meer te onderzoeken. Als iemand op zijn minst besluit te geloven dat God echt is, staat hij misschien open voor meer. Hij zou kunnen besluiten om eindelijk eens te luisteren en geloof te hebben.
Romeinen 10:17
Zo is dan het geloof uit het gehoor en het gehoor door het Woord van God.
Agnosticisme
Pascal deed iets heel interessants met dit argument. Hij toonde eigenlijk de dwaasheid van agnosticisme aan. Agnostici zeggen dat zij niet kunnen weten of God bestaat of niet. Zij zijn over het algemeen zeer sceptisch en willen zich niet vastleggen op de rede. Nee, zij vinden dat we helemaal niet moeten wedden, maar Pascal beantwoordt dit door hen te zeggen dat ze geen keuze hebben, je moet wedden. Het is niet optioneel. Je bent al ingescheept. Je bent al onderweg. Ingetreden in wat? In het leven! Wij zijn geen toeschouwers die op de tribune van het stadion zitten toe te kijken hoe al die arme aardbewoners zich door het leven worstelen. Nee, iedereen speelt mee, iedereen moet kiezen.
De agnostische zienswijze is volstrekt onredelijk, omdat ook zij op een dag de realiteit van de dood onder ogen zullen zien. Gewoon zeggen dat je niet weet wat er na de dood gebeurt is één ding, maar het voorval onbesproken laten is iets wat de Bijbel als dwaasheid zou bestempelen.
Atheïsme
Agnosticisme is een onredelijke en zelfs onmogelijke kijk op het leven. Of God bestaat of Hij bestaat niet. Dan blijven er slechts twee gezichtspunten over. Namelijk, atheïsme en theïsme. En zoals gezegd, wedden op het niet-bestaan van God is een heel domme beslissing. Blaise zei:
U hebt twee dingen te verliezen: het ware en het goede; en twee dingen op het spel te zetten: uw verstand en uw wil, uw kennis en uw geluk; en uw natuur heeft twee dingen te vermijden: dwaling en ellende. Omdat je noodzakelijkerwijs moet kiezen, wordt je verstand niet meer gekrenkt door het ene te kiezen in plaats van het andere. Dat is een punt opgehelderd. Maar uw geluk? Laten we de winst en het verlies afwegen die het met zich meebrengt om te denken dat God bestaat. Laten we de twee gevallen beoordelen: als u wint, wint u alles; als u verliest, verliest u niets. Aarzel dan niet: wed dat hij bestaat.
Problemen
Reden
Ik ben het niet eens met Pascal’s idee dat de rede ons niet kan helpen beslissen of God bestaat. Nogmaals Romeinen 1:19-20
omdat wat van God gekend kan worden, hun bekend is. God Zelf heeft het hun immers geopenbaard. Want de dingen van Hem die onzichtbaar zijn, worden sinds de schepping van de wereld uit Zijn werken gekend en doorzien, namelijk én Zijn eeuwige kracht én Zijn Goddelijkheid, zodat zij niet te verontschuldigen zijn.
Ook de discipelen van Jezus gebruikten de rede om het evangelie te verkondigen. Paulus staat bekend om zijn typische stijl van evangeliseren. Hij redeneerde en discussieerde met iedereen die dat wilde.
Handelingen 17:2
[In Thessalonika ging Paulus] naar zijn gewoonte bij hen naar binnen en drie sabbatten lang ging hij met hen in gesprek vanuit de Schriften.
Petrus roept ons zelfs op om een antwoord te geven aan iedereen die u vraagt naar uw geloof.
1 Petrus 3:15
maar heilig God, de Heere, in uw hart; en wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en ontzag.
Redding
Waar ik ook moeite mee heb, is de idee dat zij, die op God wedden, de gelukkigen zijn als Hij bestaat—zij die op Hem wedden zullen een onbeperkt geluk genieten.
Pascal zei:
Als je wint, win je alles; als je verliest, verlies je niets. Wed dan, zonder aarzelen dat Hij het is.
Jakobus 2:19 zegt dat geloof in God niet automatisch een bewijs is van redding en een juiste relatie met Hem.
U gelooft dat God één is; daar doet u goed aan. Maar ook de demonen geloven dit, en zij sidderen.
Vele godsdiensten geloven in het bestaan van God, en er zijn ook veel seculiere mensen die je zullen vertellen dat ze geloven dat er wel een God moet zijn. Toch is de Bijbel er kristalhelder over dat eeuwig leven alleen kan komen door te gelovof in de Here Jezus Christus en door Zijn geschenk van verlossing te aanvaarden dat voortkomt uit Zijn dood en opstanding. Met andere woorden, de Bijbel zegt duidelijk dat we om te beginnen in God moeten geloven, maar dat we ook Zijn Zoon moeten aanvaarden als persoonlijke Heer en Verlosser.
Maar, om eerlijk te zijn tegenover Pascal, ik ben er niet zeker van dat hij bedoelde te zeggen dat geloven in God voldoende was. Het is heel goed mogelijk dat hij ervan uitging dat iemand die gelooft ook de volgende stap zal zetten door Christus te aanvaarden.
Tot besluit
Ik zou door kunnen gaan met praten over alle problemen die in Pascal’s Gok te vinden zijn. En geloof me, er zijn er velen die dat al gedaan hebben. Ik zou daar een video over kunnen maken. Gewoon over alle problemen en bezwaren die door ongelovigen naar voren zijn gebracht.
Maar voor nu, denk ik dat het genoeg is om te zeggen dat de Gok helemaal zo slecht niet is. Peter Kreeft eindigde zijn artikel met de volgende anekdote:
Een atheïst bezocht de grote rabbi en filosoof Martin Buber en eiste dat Buber hem het bestaan van God zou bewijzen. Buber weigerde, waarop de atheïst boos opstond om te vertrekken. Toen hij wegging, riep Buber hem na: “Maar kun je er zeker van zijn dat er geen God is?” Die atheïst schreef veertig jaar later: “Ik ben nog steeds een atheïst. Maar de vraag van Buber heeft me elke dag van mijn leven achtervolgd.” De Gok van Pascal heeft precies die achtervolgende kracht.ii
En dat is het nu juist, nietwaar? Velen zullen gewoon rondlopen en doen alsof ze heel tevreden zijn met hun atheïsme, maar ondertussen is er dat irritante gevoel van ‘wat als?’
De Gok kan ook heel handig zijn voor ons als christenen. Ik weet dat sommigen van jullie nooit moeite schijnen te hebben om te geloven wat jullie geloven, maar er zijn christenen die er zo nu en dan moeite mee hebben. Soms zijn goede argumenten gewoon niet goed genoeg. Soms wordt je vertrouwen op de proef gesteld doo het overweldigende kwaad in deze wereld. En soms blijf je maar gewoon domme dingen doen, en worstel je om het juiste te doen. Het doet je afvragen… Is het het allemaal wel waard? Dan kan de Wager een grote hulp zijn. Is het het allemaal waard? Nou, als God bestaat, zeker! Als God niet bestaat… Ach, je zult het niet eens merken tegen de tijd dat je sterft.
Wat denk je, zijn er voordelen of bezwaren aan de Gok van Pascal? Laat het me weten in de commentaar sectie van deze video hieronder! Vergeet niet! Ik ben vooral actief op mijn Odysee kanaal. Je vindt een link naar dat kanaal in de beschrijving van deze video. Dit platform is gebaseerd op een protocol genaamd LBRY. Video’s die geüpload worden via het LBRY protocol zijn zonder censuur.
In dezelfde beschrijving vind je manieren om me te steunen, en plaats ik een link naar het transcript van deze video. Ik probeer het transcript altijd in het Nederlands en Engels beschikbaar te maken.
Als je je eigen kanaal op Odysee wilt beginnen, kun je mijn uitnodiging in de beschrijving gebruiken, en we zullen allebei wat gratis LBC ontvangen!
Zoals altijd, bedankt voor het kijken,
God’s zegen en we zien elkaar in de volgende video!
Voetnoten
i Blaise Pascal, Pensées, (1623-1662), Trotter, W.F. (Trans.), Christian Classics Ethereal Library, Grand Rapids, MI, [internet] http://www.ccel.org/ccel/pascal/pensees.html, (Nederlandse vertaling: J. Hofmann), geraadpleegd op 13-04-2022, pp. 38-39.
ii Peter Kreeft, The Argument from Pascal’s Wager, Texas A&M Veritas Forum – 1995, [internet] https://www.peterkreeft.com/topics/pascals-wager.htm, (Nederlandse vertaling: J. Hofmann), geraadpleegd op 14-04-2022.
